
Zioła i ich właściwości - skarby z naturalnej apteki
Zioła towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów. Kiedyś powszechnie znane i stosowane, a obecnie nieco zapomniane, często przegrywają z łatwo dostępnymi lekami. A szkoda, bo ich działanie może być równie silne i skuteczne, co aptecznych preparatów, a niejednokrotnie o wiele bardziej korzystne dla naszego zdrowia. Przypomnijmy sobie o nich i korzystajmy, gdy zajdzie taka potrzeba. Dużą część opisanych roślin można znaleźć samodzielnie, ewentualnie kupić w specjalnym sklepie stacjonarnym lub internetowym. Samemu można także przyrządzać napary, odwary, syropu, soki cz nalewki. Warto poszukać starych, sprawdzonych przepisów i działać.
Babka lancetowata (Plantago lanceolata)
Babka lancetowata to roślina bardzo popularna, rosnąca niemal wszędzie i często traktowana jako chwast. Może, tak jak ja, pamiętacie ją z dzieciństwa - gdy ktoś w trakcie zabawy skaleczył się lub stłukł kolano, my przykładaliśmy wtedy właśnie liście babki do bolącego miejsca. I całkiem słusznie, bo rzeczywiście roślina ta ma właściwości łagodzące opuchliznę i przyspieszające gojenie się ran, ale nie tylko.
Babka zawiera glikozydy irydoidowe (aukubina i katalpol), garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne, pektyny, substancje śluzowe, witaminę C i K oraz składniki mineralne. Aukubina działa przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie i przeciwwirusowo. Katalpol ma właściwości moczopędne i rozkurczowe. Garbniki stosowane zewnętrznie oddziałują ściągająco i przyspieszają gojenie ran, przeciwdziałają obrzękom oraz łagodzą ból po ugryzieniach owadów. Związki śluzowe wpływają ochronnie na błony śluzowe układu oddechowego i pokarmowego. Wewnętrznie stosujemy babkę na stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej i gardła, a także żołądka i jelit, w celu oczyszczenia dróg oddechowych z zalegających wydzielin, łagodzenia suchego kaszlu i zmniejszeniu obrzęków, a także ochronnie na wątrobę. Zewnętrznie można stosować babkę na problemy z trądzikiem i łupieżem - w postaci wyciągu, a także do okładów na zmęczone oczy.
Bazylia (Ocimum basilicum)
Bazylię wszyscy znamy głównie z jej kulinarnych zastosowań. Jest bardzo popularna, zwłaszcza w kuchni włoskiej. Swój niezapomniany, charakterystyczny aromat zawdzięcza olejkom eterycznym. Zawiera też garbniki, flawonoidy, saponiny, kwasy organiczne oraz wapń, potas, magnez i fosfor. Flawonoidy mają właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne, a także uszczelniają naczynia krwionośne. Garbniki działają ściągająco. Saponiny mają właściwości wykrztuśne i moczopędne, a także pobudzają wydzielanie kwasów żołądkowych i ułatwiają trawienie tłuszczów.
Bazylię leczniczo stosuje się w zwalczaniu wzdęć i zaparć oraz przy braku apetytu. Działa ona wiatropędnie, wzmaga wydzielanie śliny i żółci, stymuluje ruchy perystaltyczne jelit. Działanie moczopędne można wykorzystać wspomagająco w leczeniu zapalenia dróg moczowych. Wyciąg z bazylii można zastosować na opuchlizny, stany zapalne stawów i na skaleczenia - a to dzięki jej działaniu antyseptycznemu. Właściwości ściągające przydadzą się w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych. Można robić z niej płukankę do gardła lub parówkę. Olejek z bazylii to idealny produkt do aromaterapii - działa uspokajająco i relaksująco. Zewnętrznie bazylia pomaga na ukąszenia owadów i wpływa tonizująco na skórę. Bazylię można uprawiać w domowym ogródku lub nawet na balkonie czy parapecie. Zdecydowanie warto mieć ją zawsze pod ręką i używać nie tylko do przygotowywania dań. Liście bazylii można zaparzyć, uzyskując tym samym wywar na płukankę do gardła, na okłady lub pić jak herbatę.
Czosnek Niedźwiedzi (Allium ursinum)
Czystek siwy (Cistus Incanus)
Istnieje bardzo wiele odmian czystka, ale w Polsce najczęściej stosowany jest właśnie czystek siwy. Jest to zioło pełne związków i substancji antyoksydacyjnych. Można powiedzieć, że czystek to prawdziwy bat na wolne rodniki, które po prostu wymiata z organizmu, a to niesie za sobą ochronę przed wieloma chorobami biodegeneracyjnymi. Czystek wykazuje właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, dlatego warto wspomagać się nim w walce z infekcjami. Dodatkowo zioło to wzmacnia układ odpornościowy i pomaga pozbyć się toksyn, z tego względu powinni po niego sięgać palacze, osoby spożywające alkohol czy przebywające w zanieczyszczonym środowisku. Czystek działa także pozytywnie na układ krwionośny - dzięki wzmacnianiu naczyń krwionośnych może chronić przed miażdżycą, zawałem czy udarem serca. Zewnętrznie można go stosować w przypadku trądziku, wyprysków, łupieżu czy egzemy, a nawet w przypadku atopowego zapalenia skóry, trudno gojących się ran czy grzybicy. Co ciekawe, czystek ma także zdolność hamowania wydzielania histaminy, co łagodzi reakcje alergiczne. Zioło to można z powodzeniem wyhodować w domowych warunkach, a do przyrządzania naparów, nalewek czy syropów używać liści i gałązek.
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum)
Dziurawiec dzięki zawartości hipercyny i hiperforyny w właściwości przeciwdepresyjne - substancje te hamują aktywność monoaminooksydazy, która blokuje wzrost stężenia hormonu szczęścia - serotoniny. Warto jednak pamiętać, że obie te substancje rozpuszczają się w oleju lub alkoholu, ale już nie w wodzie, dlatego picie herbatki z dziurawca raczej w żaden sposób nie wpłynie na poprawę nastroju. Najlepiej sprawdzają się oleje i maceraty na bazie tego zioła. Dziurawca nie powinno się stosować w przypadku przyjmowania leków przeciwdepresyjnych, ze względu na ryzyko interakcji, tzw. zespołu serotoninowego objawiającego się drgawkami, splątaniem, wzrostem ciśnienia a nawet halucynacjami. Jeśli przyjmujesz inne leki lub stosujesz doustną terapię antykoncepcyjną, weź pod uwagę, że dziurawiec przyspiesza metabolizm leków, przez co ich skuteczność może być mniejsza. Dziurawiec ma także działania fotouczulające, dlatego przy jego dłuższym stosowaniu należy uważać na kąpiele słoneczne - łatwo wtedy o oparzenia i alergie słoneczne.
Dziurawiec ma również inne właściwości. Zawarte w nim garbniki działają ściągająco i bakteriobójczo na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Flawonoidy wpływają natomiast rozkurczowo na mięśnie dróg żółciowych, ułatwiając przepływ żółci do dwunastnicy. Z powyższych powodów zioło to stosuje się wspomagająco w leczeniu chorób wątroby i zapobiegawczo przeciwko powstawaniu kamieni żółciowych. Zewnętrznie dziurawiec stosowany jest w przypadku skóry trądzikowej, trudno gojących się ran, lekkich oparzeń, a także do płukania ust i gardła w stanach zapalnych.
Gorczyca biała (Sinapis alba)
Gorczyca znana jest głównie z powodu związków śluzowych, które są wykorzystywane w radzeniu sobie z problemami żołądkowymi i usprawnianiu pracy układu pokarmowego - poprawiają trawienie i pobudzają wydzielanie soku żołądkowego. W kontakcie z wodą nasiona gorczycy pęcznieją i wydzielają śluz, a w jelicie grubym spulchniają masy kałowe, dzięki czemu dają efekt lekko przeczyszczający. Nasiona gorczycy podtrzymują uczycie sytości i poprawiają motorykę przewodu pokarmowego. Należy jednak spożywać je z umiarem, gdyż w nadmiarze działają drażniąco. Zewnętrznie gorczycę stosuje się do okładów na bóle reumatyczne, stawowe i mięśniowe, a także, podgrzane, na bóle zatok.
Na gorczycę powinny uważać osoby ze schorzeniami tarczycy. Zawarte w niej glukozynolaty blokują bowiem wychwyt jodu przez tarczycę. Jeśli masz problemy z utrzymaniem prawidłowego poziomu cukru we krwi, również musisz uważać, gorczyca bo bowiem obniża.